Deze hele week is hij op tournee als kersverse auteur. Tijd voor een persoonlijke ontmoeting naar aanleiding van het tweede seizoen van de politieserie Bureau Raampoort heeft Thomas niet. Daardoor is deze interview-situatie verre van ideaal. We zijn bovendien aangewezen op een verbinding die vrij slecht is waardoor onze woorden soms in de lucht blijven steken.
‘Wat?! Je moet echt iets duidelijker in je telefoon praten, hoor!’ Onder het mom ‘schrijf over wat je weet’ staat Thomas’ debuutroman bol van de autobiografische elementen. ‘Ik noem het een coming of middle-age-verhaal. Het gaat over een voormalig lid van een beroemd Nederlands, muziekduo. Nu de band uit elkaar is, heeft de hoofdpersoon een identiteitsprobleem en tijdens een roadtrip in een Landrover dwars door Amerika hervindt hij zichzelf.’
Na twintig jaar samen en zo’n twee miljoen verkochte platen kondigden Thomas Acda en Paul de Munnik vorig jaar hun afscheid aan. Het allerlaatste optreden vond afgelopen maart plaats in Carré. Heeft het boek geholpen om af te kicken van Acda en de Munnik?
‘Nee joh, ik heb sowieso niet hoeven afkicken. Paul en ik maakten altijd een theaterprogramma, en dan weer een jaar niet. Dus als ik al moet afkicken, merk ik daar pas over een jaar iets van. Bovendien heb ik dit boek af en aan in zo’n drie jaar geschreven, dus ook toen Acda en de Munnik nog bestond.’
Is het eng om nu als auteur naar buiten te treden?
‘Jawel, maar dat went, haha. Tja, het is allemaal nieuw voor me, maar dat was de bedoeling ook. Dit is een duidelijke scheidslijn in mijn carrière en ook voor die van Paul. We wilden allebei wat anders. Naast de roman heb ik nu ook voor het eerst een speelfilm geregisseerd, die komt volgend jaar uit. Misschien is dat wel wat ik ben: acteur, auteur, en regisseur. Uiteindelijk ben ik gewoon een verhalenverteller. Ik vergelijk mezelf altijd met een bakker. Die bakt ook niet alleen witte bolletjes. Mijn liedjes zijn mijn witte broodjes, theater is voor mij een grof volkoren en van mijn roman kun je zeggen dat ik nu een krentenbrood gebakken heb. Maar het zijn uiteindelijk allemaal verhalen.’
Is het niet vermoeiend om zo veel ballen in de lucht te houden?
‘Ik heb inderdaad veel ijzers in het vuur. Dat is soms vermoeiend. Maar op een of andere manier denk ik altijd: dat kan er ook nog wel bij. Op een gegeven moment kan dat dus niet meer. Dat heb ik meestal zelf niet door, maar het wordt me door mijn vrouw verteld als er echt geen lucht meer in mijn agenda zit. Daarom is het fijn als je niet meer op toer hoeft met een bandje. Dan heb je ineens tweehonderd avonden vrij. Dat geeft lucht.’
En dat heeft je leven veranderd…
‘Haha. Nou, dat dus niet echt. Want daarna moest meneer zo nodig een boek schrijven en begonnen de opnames voor het derde seizoen van Jeuk.’
Vergeet ‘Bureau Raampoort’ niet…
‘Weet je hoe dat is gegaan? Op een gegeven moment zei ik thuis tegen mijn vrouw: “Wat me nou eens leuk zou lijken, is om in een eigen politieserie te spelen.” Prompt werd ik binnen een uur gebeld door scenarioschrijver Simon de Waal – een goede vriend van me – of ik wilde langskomen om te praten over Bureau Raampoort. Oorspronkelijk was het bedoeld als een speelfilm. Dat zijn twee lange tv-afleveringen geworden op SBS 6.
Dit tweede seizoen is een volwaardige serie. Daar ben ik erg blij mee. Mijn rol van Peter van Oppendoes is geweldig om te spelen. Het is een man die eigenlijk niet meer zo nodig hoeft in zijn leven. Kort na het overlijden van zijn vrouw wordt hij na 25 jaar bij bureau Warmoesstraat overgeplaatst naar Raampoort. Zijn collega’s gunnen hem wat rustige, laatste werkzame jaren. Van Oppendoes vindt het allemaal wel best. Als hij gaandeweg moord- en doodslag tegenkomt, wil hij graag weten hoe het in elkaar steekt, maakt het hem niet zo veel uit of er iemand daadwerkelijk gearresteerd wordt.’
Daar klinkt een achteloosheid in door die schijnbaar goed bij je past. Je hebt sowieso een nonchalance over je waardoor het lijkt of alles je gemakkelijk af gaat. Nu ook met zo’n roman, die je er even tussendoor fietst.
‘Ik bedacht het me van de week nog: het moet lijken of het allemaal vanzelf gaat, maar het is enerzijds enorm jammer als dat ook daadwerkelijk lukt. Klinkt misschien cryptisch, maar het klopt als een bus. Snap je wat ik bedoel? Mensen zeggen weleens: “Ja, maar dat is toch geen moeite voor jou!?” Jawel! Dat is het dus wel.
In de afscheidsvoorstelling van Paul en mij in Carré zit een verhaal van een half uur. Dat zit echt behoorlijk dichtgetimmerd, geoefend en op alles gecheckt in elkaar. Ik weet precies waar elke adempauze zit. Het is hard werken voordat je het kunt brengen alsof je ogenschijnlijk staat te babbelen. Maar ik kan dat wel, ja. Ik heb er niet voor niets voor op school gezeten, hè?’
En het schrijven dan?
‘Ook dat leer je wel een beetje op de kleinkunstacademie en op de toneelschool. En ik heb in New York op de filmacademie een cursus screenwriting gevolgd. Dus dat ik nu opeens met een roman kom: daar is vooraf goed over nagedacht. Met liedjes schrijven ook. Soms duurt het wel zes weken voordat het is zoals je wilt. Terwijl het maar dertig regels zijn. Het moet goed zijn. Er mag niet één lelijke zin in zitten.’
Je bent een perfectionist?
‘Ja. Maar wel een gemankeerde perfectionist. Want ik weet zelf ook wel dat het nooit perfect wordt. Dat klinkt misschien als een rare tegenstelling. Ik bén ook een beetje een rare tegenstelling. Het liefst lig ik lekker lui op de bank. Maar ik doe dat zelden. Ik heb tenslotte al die ballen in de lucht te houden.’
Schrijf je nog wel eens liedjes?
‘Alleen de teksten. Die leg ik dan weg voor een andere keer. Hoewel, laatst kreeg ik een sms-je van Simon Keizer, van Nick en Simon. Hij zei: “Ik ben een liedje aan het schrijven maar ik mis iets. Geef me even een tekst!’ Dus toen heb ik een stuk tekst geschreven en hij heeft dat op muziek gezet. Hoe het eindresultaat is, weet ik niet, ik heb het nog niet terug gehoord. Volgens mij gaat hij het in zijn nieuwe soloprogramma gebruiken. Zelf mis ik het niet, hoor. Bovendien blijkt: ik heb geen liedjes nodig om mijn verhaal te vertellen.’
Want uiteindelijk is dát wat jou drijft in jouw werk.
‘Ja. Ik moet gedachten kunnen verwoorden, dingen in kaart brengen. Ik weet niet waarom ik dat zo belangrijk vind om te doen, maar het is ooit zo ontstaan en ik heb er mijn werk van kunnen maken. Het is nu eenmaal wat ik doe. Een bakker vindt het geweldig om brood te bakken, neem ik aan. Anders stel ik dat hij er ogenblikkelijk mee ophoudt. Want voor hem tien andere bakkers. Dat geldt voor mij ook. Maar eh, ik rijd nu Middelburg binnen. Dus als je het niet erg vindt…’
Paspoort
Naam: Thomas Acda
Geboren: 6 maart 1967, De Rijp
Burgerlijke staat: Getrouwd met redacteur Esmé Wekker. Ze hebben een dochter Lucy (2010). Uit een eerder huwelijk heeft hij een zoon, Finn (2000).
Carrière: Stapte van de toneelacademie over naar de Kleinkunstacademie in Amsterdam. Daar ontmoette hij Paul de Munnik met wie hij vanaf 1995 het muziek duo Acda en de Munnik vormde. Met hun titelloze debuutalbum uit 1997 stonden ze ruim honderd weken in de album top-100. Ze kondigden in 2014 hun afscheid aan. Naast de muziek, speelde Acda in de films Lek, All Stars, In Oranje, Alles is liefde en tv-series In voor- en tegenspoed, All Stars, Penoza, Flikken Maastricht, Jeuk. Acda schrijft columns en is sinds kort ook regisseur en romanauteur. Momenteel is hij in het tweede seizoen van Bureau Raampoort te zien op SBS 6.
