“Dit is het begin, de geboorte van een toekomst.” Met die woorden van abt Alberic eindigde de documentaire De terugkeer van de monniken op Schiermonnikoog (2015), over de verhuizing van zeven cisterciënzer-broeders uit de abdij Sion in Diepenveen, waar de orde meer dan honderd jaar gevestigd was. Filmmakers John Gruter en Anne Christine Girardot sleepten er verschillende internationale prijzen mee in de wacht. Voor Kruispunt zoekt Girardot de monniken op in hun nieuwe onderkomen op het Waddeneiland.
“Ik bezoek hen in de periode voor Pasen, midden in de veertigdagentijd”, vertelt ze. “Een tijd van verstilling, waarin de monniken terugblikken op het afgelopen jaar. Met weemoed in het hart hebben ze hun gigantische klooster verlaten en trokken ze met z’n vieren (de drie oudste broeders komen pas naar Schier als er een nieuw klooster is gebouwd, red.) in een klein huisje, midden in het dorp. Iedereen dacht: dat gaan ze niet volhouden, zo dicht op elkaar. Maar het gaat eigenlijk heel goed met ze. Er is zelfs een nieuwe broeder bijgekomen, dus nu wonen ze er met z’n vijven.”
“Alles staat in het teken van afbraak, verlies, rouw en afscheid”, zegt een van de broeders in je eerste documentaire. Hoe is dat nu?
“Het verlaten van de abdij, het proces van afscheid nemen, was een moeilijke tijd. In de documentaire over de verhuizing zie je hoe alles wordt ontmanteld en hun hele vertrouwde leven op zijn kop staat. Maar inmiddels hebben ze een nieuw ritme gevonden, al zijn ze ook nog zoekende. Onlangs hebben ze hun plannen voor de bouw van een nieuw klooster aan de eilanders gepresenteerd. De bewoners hadden wel wat bedenkingen en bezwaren. De monniken willen de veertigdagentijd gebruiken om zich te bezinnen op alle reacties en te kijken hoe ze verder gaan met hun bouwplannen.”
Heeft niemand heimwee naar de abdij in Diepenveen?
“Dat niet, maar ze verlangen wel allemaal naar stilte. In de bossen van Diepenveen was de stilte vanzelfsprekend en konden ze zich makkelijk terugtrekken. Die stilte zijn ze kwijtgeraakt toen ze van hun afgelegen abdij naar een huisje midden in een dorp verhuisden. Er is meer lawaai, meer drukte. Ook in het huis waar ze wonen, met muren van bordkarton. Op Schier horen ze elkaar snurken terwijl er in Diepenveen honderd meter tussen twee slaapkamers zat!”
Het hele interview leest u in het KRO Magazine van week 14-15. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Tekst: Kalien Blonden
Kruispunt is op zondag 15 april om 22.15 uur te zien op NPO 2.
