De tweede kaars in de Advent is voor alle mantelzorgers die in de verborgenheid van huiskamers er zijn voor hun dierbaren die worstelen met dementie en vaak zelfs vergeten wie ze zijn.
Ik kan niet in elke huiskamer kijken, maar ik kom wel geregeld in de kamers van verpleeghuizen. En ik zie daar met eigen ogen hoe familieleden trouw zijn in de liefde naar hun dierbaren, ook als er geen gelijkwaardige relatie meer is. Onbaatzuchtiger kun je niet zijn, meer dienstbaar ook niet. En niemand die het ziet, behalve je eigen hart.
Het meest bewonder ik de gave om te wachten op dat ene moment dat bijna nooit komt en waar iedere partner en elk kind naar verlangen: een teken van de overkant, een teken dat er nog leven in de partner met dementie is, een teken dat er nog liefde ervaren wordt in het land waar niemand de weg weet. Naar dat teken verlangen alle dierbaren die dag in en dag uit de mantelzorger zijn van hun man, hun vrouw of hun vader en moeder. Dat teken van liefde is de accu waar de ziel van de mantelzorger op draait.
Nog niet zolang geleden was ik in een verpleeghuis op verzoek van de mantelzorger en partner. Haar man ging hard achteruit en werd ook steeds onrustiger. Ze vroeg zich af of een klein ritueel van gebed en handoplegging haar man misschien rust en vrede zou brengen. Maar ze wist niet wat hij mee zou krijgen van zo’n ritueel. Mantelzorger zijn is wachten of je geliefde de tekens kan verstaan. Toch koos ze voor het ritueel omdat het verplegend personeel haar man de laatste tijd biddend aantrof.
En zo stak ik een kaars aan als verwijzing naar de Eeuwige, besprenkelde hem met doopwater als teken van verbondenheid met de Schepper, gaf hem de communie als voedsel voor onderweg en legde mijn handen op zijn hoofd als teken dat de engelen met hem meetrekken. Al die tijd zei hij geen woord en leek het dat alles aan hem voorbijging. Dat bleek niet het geval, want aan het eind van het ritueel maakte hij een kruisteken, uit het niets. Alleen dat teken was het wachten waard. Zo brandt deze tweede kaars voor allen die eindeloos wachten op dat teken van de overkant.
Deze column van Leo Fijen staat in KRO Magazine 49. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Reageren? mailbox@kromagazine.nl of Postbus 23200, 1202 ED Hilversum
