Door onze vaste columnist Leo Fijen
Mijn moeder vertelde niet zo vaak over vroeger. Dat was de tijd dat ze als kind op de boerderij woonde, met haar vader en moeder, haar broers en zus. Ze liet weleens foto’s zien van het gezin waarin ze opgroeide.
Haar broers emigreerden in de jaren 50 en 60 toen vele boerenzoons Nederland verlieten en elders meer kansen zagen. Een van haar broers woont nog steeds in Canada en heet Frans.
Mijn moeder vertelde graag over hem en voegde daar vaak aan toe dat deze broer de tweede Frans was in het gezin. De eerste Frans was als klein kind overleden.
Ik vroeg mijn moeder dan altijd waarom mijn opa en oma weer voor de naam Frans hadden gekozen. Mijn moeder wist daar geen goed antwoord op. Was het in die tijd normaal om het volgende kind als vervanging van het overleden kind te zien?
De gezinnen waren veel groter, de dood was gewoner en kon iedereen treffen, het leven ging daarna zijn gang weer, zeker met een nieuw kind.
Ik weet niet of het de verklaring is dat het vroeger vaker voorkwam dat kinderen de naam van hun overleden broer of zusje kregen. Ik weet wel dat het ook vandaag de dag nog kan voorkomen.
De dood is veel minder gewoon, gezinnen zijn veel kleiner en kinderen zijn veel meer uniek. En toch komt het nog voor.
Laatst sprak ik erover met rouwdeskundigen. Zij vertelden me dat ouders bij een emotioneel moment als de geboorte van een kind houvast zoeken en die vinden in de vertrouwde namen die ze kennen.
Ik legde dit voor aan ouders die deze keuze gemaakt hadden. Ze wisten eigenlijk niet waarom ze hun kind hadden vernoemd naar het overleden kind. Wel wisten ze dat het overleden kind daardoor nooit vergeten zou worden.
Die naam bleef altijd klinken. Sterker nog, toen zoonlief een nieuwe studie begon, wist moeder het meteen. Dat is op de geboortedatum van haar overleden kind.
Die ene naam blijft zo twee kinderen verbinden, het is geen vervanging. Die ene naam blijft klinken en verbindt hemel en aarde.
