Op een kleine kast in de achterkamer ligt een tekening. Die is van Nikkie, aan ons gegeven op de avond van de condoleance na het overlijden van haar moeder, veel te jong op 38-jarige leeftijd na een lang ziekbed.
Het is een zomerse avond aan het Spaarne in Haarlem. Binnen ligt haar moeder Ilse opgebaard, onder een voile. Buiten wordt er gecondoleerd, gepraat, gehuild, soms ook gelachen. Want dat wilde Ilse ons meegeven: dat in de diepste pijn de mooiste liefde en het kostbaarste leven zichtbaar worden.
Haar dochter Nikkie geeft het voorbeeld, zittend achter een tafeltje, bijna onverstoorbaar. Soms loopt ze even naar haar vader als ze verdrietig is. Grootste deel van de tijd tekent ze en kleurt ze vrolijke mensen. Mijn vrouw vraagt of we een tekening mee mogen nemen. Ons geeft ze de tekening in groen van een mens met een lange nek. Want dat maakt de tekening grappig, vindt ze zelf. Als we de tekening thuis bekijken, denken we beiden hetzelfde: kinderen gaan ook in het verdriet om de dood van moeder door met hun leven en vragen ons dat ook te doen.
Vijf dagen later gebeurt dat weer, nog nadrukkelijker, bij het laatste afscheid. Haar kleine zus Maud zit tussen haar vader en oma in. De hele klas van Nikkie zit in een halve kring om de baar, ze gaat er zelf meteen bij zitten. En ze draagt ook een tekst voor. Soms moet ze huilen als ze haar vader ziet vechten tegen zijn tranen. Soms troost ze andere kinderen. Bij al het verdriet om het heengaan van deze veel te vroeg overleden moeder geven de kinderen een zekere lichtheid aan deze ceremonie. En ze zien van heel dichtbij wat een klasgenoot moet meemaken als het laatste afscheid van moeder daar is. Als het mooie en ontroerende afscheid voorbij is en alle familie leden napraten en troost zoeken bij elkaar, brengen de kinderen de bloemen naar het graf en geven moeder Ilse een mantel van zachtheid en liefde.
Als we naar huis willen gaan zien we de kinderen weer. Ze spelen tikkertje op de begraafplaats. Later stuurt mijn zus, de oma van Nikkie, een appje met een foto die alles zegt: de vriendinnen van haar straat wachten Nikkie op als ze weer thuiskomt. Kinderen geven ons de mooiste liefde in de diepste pijn.
Deze column van Leo Fijen staat in KRO Magazine 28+29. Bent u geen abonnee, maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Reageren? mailbox@kromagazine.nl of Postbus 23200, 1202 ED Hilversum
