Het was een week om niet meer snel te vergeten. Maar liefst drie keer moest ik afscheid nemen van dierbare mensen. Op woensdag was ik in het crematorium om met een klein gezelschap bijeen te zijn rond het dode lichaam van opa Jan, de andere grootvader in de familie. Ik had mijn kleinzoon Fedde nog niet eerder zo verdrietig gezien. Hij mocht kaarsjes aansteken op de kist, hij kreeg de kans om een laatste bloemengroet te brengen en hij legde een schilderij neer bij de foto van opa Jan. Ik keek ernaar en voelde me zo machteloos bij de tranen van mijn kleinzoon.
De dag daarop was ik in Den Bosch in een ijskoude Sint Jan bij het afscheid van een vrouw die niet gezegend was met een goede gezondheid en toch nog redelijk onverwacht was heengegaan. Ik zat helemaal achteraan en werd geraakt door de manier waarop de familie haar uitgeleide deed. Ik zat daar in die ongemakkelijke banken van die majestueuze Sint Jan en had het gevoel alsof er een warme mantel over me heen werd gehangen. Zo warm kreeg ik het van de stoet naaste familieleden die waardig en innig achter de baar liep. Het was hartverwarmend maar ook verdrietig.
En verdrietig is de dood. Dat bleek een dag later toen in een overvolle kathedraal afscheid van een veel te vroeg gestorven vader werd genomen. Het was nog kouder in die te grote kerk, de pijn dat zijn vrouw en vier kinderen alleen achterblijven kon met geen woord en geen ritueel worden geheeld. Ik was ijskoud van verdriet, boosheid en ongeloof. Ja ongeloof, ik heb dat eigenlijk nooit. Maar dood was nu zo dood.
Nergens voelde ik het leven door de tranen heen breken, nergens had ik het gevoel dat de dood niet het laatste woord had. Het wijwater en de wierook beloofden van alles, de celebrant hief de armen ten hemel. Maar ik voelde het niet. En het gevoel is er nog steeds niet. Soms doet de dood te veel pijn. En dan besef je weer hoe klein je bent. Ook een paar dagen later als het askruisje me herinnert dat ook ik van stof ben.
