Op 25 november is het precies vijftig jaar geleden dat de eerste bewoners in de Bijlmer de sleutel van hun nieuwe huis kregen. Niet alleen Amsterdam viert dit jubileum – een heel jaar lang zijn er in de hoofdstad activiteiten en evenementen die in het teken staan van vijftig jaar Bijlmer – ook op televisie is er ruimschoots aandacht voor.
Zo dient Amsterdam-Zuidoost op donderdag 29 maart als decor voor de achtste editie van The Passion, de eigentijdse muzikale vertolking van het verhaal over het lijden en sterven van Jezus. KRO’s Kruispunt duikt zondag 25 maart in de ziel van de Bijlmer, die met honderdvijftig geloofsgemeenschappen misschien wel het meest religieuze stukje van Nederland is. En in de documentaireserie Typisch… – die telkens een buurt portretteert – staat maandag de Bijlmerflat Kleiburgen centraal.
Moeizame start
Voor de bewoners zal al die aandacht even wennen zijn; in een halve eeuw kreeg de Bijlmer immers veelvuldig te maken met plannen voor grootschalige sloop. Dat terwijl het vijftig jaar geleden allemaal zo mooi begon. De Bijlmer moest een droomwijk worden, met veel groen en ruimte, waar auto-, fiets- en voetgangersverkeer van elkaar gescheiden werd. Betaalbare flats, ontworpen voor grote Amsterdamse gezinnen die in het centrum van de stad uit hun woningen waren gegroeid.
Maar de start verliep moeizaam. Door gebrek aan faciliteiten als winkels, scholen en uitgaansmogelijkheden was er geen sociaal leven. De aanleg van de metro liep een jaar vertraging op en ideeën om de buurt leefbaarder te maken werden wegbezuinigd. Bovendien liet de verwachte stroom van autochtone gezinnen de nieuwe stad links liggen; zij vertrokken massaal naar een doorzonwoning met een eigen tuintje in nabijgelegen plaatsen als Lelystad, Purmerend en Hoofddorp.
Het gevolg: de bewoners die aanvankelijk op de idyllische Bijlmer waren afgekomen, vertrokken weer. Daarvoor in de plaats kwamen (veelal laagopgeleide) Surinamers, die begin jaren 70 massaal naar Nederland emigreerden. De gemeente gebruikte – of misbruikte – de leegstaande flatwoningen om er immigranten, krakers en mensen met psychische problemen onder te brengen. Van het beoogde walhalla was toen al weinig over.
Het hele artikel leest u in KRO Magazine 12/13, net als een interview met Glennis Grace, die Maria speelt in The Passion. Bent u geen abonnee maar wilt u niets meer uit de gids missen? U kunt hier abonnee worden.
Kruispunt: De ziel van de Bijlmer is op zondag 25 maart om 23.10 uur te zien op NPO 2. Typisch Kleiburg volgt op maandag 26 maart om 19.20 uur op dezelfde zender. The Passion (vanuit de Bijlmer) is op donderdag 29 maart om 20.35 uur te zien op NPO 1.
Tekst: Vanessa Vunderink
